Kręgosłup

Kręgosłup stanowi główną część szkieletu osiowego. Jego rolą jest umożliwianie poruszania się, ochrona narządów wewnętrznych oraz zapewnienie podparcia dla kończyn górnych i dolnych. W obrębie kanału kręgowego znajduje się rdzeń kręgowy będący istotną częścią ośrodkowego układu nerwowego. Na kręgosłupie balansuje głowa, a jego zadaniem jest utrzymanie jej we właściwym położeniu. Kręgosłup opuszczają liczne nerwy odpowiedzialne za ruch ciała, odczuwalnie dotyku i innych doznań oraz przesyłanie i odbieranie informacji z narządów wewnętrznych. W obrębie kręgosłupa zachodzą również procesy krwiotwórcze. Z tego względu jest on niezwykle istotną częścią naszego organizmu.
Niestety bardzo często staje się on przyczyną dolegliwości bólowych, z których większość ma charakter niespecyficzny. Pojęcie to oznacza, że medycyna akademicka nie jest w stanie dopatrzeć się bezpośredniej przyczyny bólu. Jasna sytuacja kliniczna występuje właściwie jedynie bezpośrednio po urazie lub wypadku, kiedy źródło i pochodzenie bólu są oczywiste. W innych sytuacjach – gdy bóle mają charakter przewlekły, pojawiają się i znikają – medycynie uniwersyteckiej trudniej jest postawić przyczynową diagnozę. Oczywiście, po wykonaniu licznych badań, jest ona możliwa w sytuacji rozpoznania reumatoidalnego zapalenia stawów, zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa lub innej choroby układowej, najczęściej o podłożu reumatycznym. Tym nie mniej w większości sytuacji bóle kręgosłupa mają inny charakter: są przewlekłe, pojawiają się od czasu do czasu, z niewiadomego powodu (zdawałoby się bez przyczyny) i przebiegają z zaostrzeniami. Właśnie taką sytuację nazywamy niespecyficznymi bólami kręgosłupa i z nimi najlepiej radzi sobie osteopatia.

Wracając do medycyny akademickiej, a szczególnie do jej specjalizacji, jaką jest ortopedia, bardzo często obarcza ona winą za bóle kręgosłupa zmiany zwyrodnieniowe. Informacje o ich stwierdzeniu można odnaleźć w opisie niemalże każdego zdjęcia rentgenowskiego. Należy jednak pamiętać, że przy wyciąganiu takich wniosków konieczna jest obecność określonych czynników, których nie da się stwierdzić na podstawie kliszy rtg. Po pierwsze, aby za przyczynę dolegliwości uznać zmiany artrogenne, konieczne jest występowanie konkretnego wzorca dolegliwości bólowych i odczuwalnej sztywności oraz ograniczenia ruchomości (w tzw. wzorcu torebkowym). Gdy kryteria te nie są spełnione (oraz wiele innych) prawdopodobieństwo pochodzenia bólu ze zmian zwyrodnieniowych jest znikome. Są one przypadkowym znaleziskiem w obrazie diagnostycznym i nie są niczym innym niż oznaką upływającego czasu i nieuchronnego starzenia się organizmu. Wiele osób ma zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa (nawet znaczne), jednak nie odczuwa żadnych dolegliwości. Nieskuteczne „leczenie kliszy rentgenowskiej” nie jest celem szanującego się osteopaty.

Oczywiste jest, że przyczyn dolegliwości kręgosłupa jest wiele. Niektóre z nich mają charakter wrodzony, rozwojowy i nabyty. Ich leczenie będzie przebiegało w różny sposób. Z tego względu niezwykle istotna jest prawidłowa osteopatyczna diagnostyka różnicowa.
Zastanówmy się jednak, jakie są przyczyny niespecyficznych bólów pleców. Często mają one charakter wtórny do nieprawidłowości w innych obszarach układu mięśniowo-szkieletowego. Kręgosłup może starać się zaadaptować do skróconej funkcjonalnie kończyny dolnej, nieprawidłowego ustawienia stawu kolanowego, rotacji miednicy, problemu wywodzącego się z żeber i klatki piersiowej oraz obszaru głowy. Niezwykle ważną rolę odgrywa przepona, przyczepiająca się do żeber i odcinka lędźwiowego kręgosłupa i regulująca ciśnienie w klatce piersiowej i jamie brzusznej. Zaburzenia stosunków ciśnień mogą mieć fatalne skutki dla postury całego ciała i jego funkcjonowania na wielu płaszczyznach. Dolegliwości bólowe mogą być również związane z problemami narządów wewnętrznych. Wiele z nich rzutuje ból na kręgosłup, przyczyniając się do napięć mięśniowych, ograniczenia ruchomości i chronicznego, niespecyficznego, niewyjaśnionego i niezwiązanego z ruchem bólu. Tak kompleksowej analizy przyczyn może dostarczyć jedynie osteopatia, która również doskonale nadaje się do ich trwałego usunięcia, skutkującego brakiem bólu, lepszym samopoczuciem i bardzo dobrą jakością życia pozwalającą ponownie poświęcić się swoim najbliższym, swoim zainteresowaniom i obowiązkom.

Kręgosłup szyjny: zablokowania górnego kręgosłupa szyjnego mogą wynikać z problemów większości narządów wewnętrznych. Za sytuację tę odpowiada skomplikowana neurologia tego obszaru. Środkowy kręgosłup szyjny bardzo często blokuje się i boli ze względu na przeponę, której unerwienie pochodzi z tego obszaru. Dolny odcinek szyjny i górny piersiowy może być związany z sercem i płucami. Bóle szyi często wynikają z zaburzeń posturalnych. Paradoksalnie, aby rozwiązać problem, nie wystarczy ograniczyć się do pracy na kręgosłupie. Struktury znajdujące się z przodu szyi często ciągną głowę do przodu i w dół, obciążając kręgosłup. Niepoddanie ich terapii z pewnością nie da długotrwałego efektu terapeutycznego.
Kręgosłup piersiowy często blokuje się z powodu problemu z wątrobą i żołądkiem. Istotne znaczenie mają również żebra i przepona. Ważną rolę odgrywają mięśnie, więzadła i powięzi.
Bóle odcinka lędźwiowego poza przepuklinami i wadami wrodzonymi, rozwojowymi i nabytymi, mogą wywodzić się z problemów z jelitami oraz układem naczyniowym.
W związku z tym niezwykle istotna jest diagnostyka obejmująca wywiad, obserwację pacjenta, ruchy czynne i bierne, testy prowokacyjne oraz badanie obszarów spoza kręgosłupa mogących wpływać na jego stan. Osteopatia zapewnia przeprowadzenie tak kompleksowej diagnostyki i opartą na niej holistyczną, skuteczną terapię, trafiającą w przyczynę bólu, a nie maskującą jego skutki.

Do osteopatycznych metod terapeutycznych najczęściej zalicza się manipulacje, mobilizacje, techniki energii mięśniowej, pracę z powięziami, mięśniami, naczyniami krwionośnymi oraz równoważenie napięć więzadłowych, membranowych i płynowych. Niezwykle istotna jest osteopatyczna praca z przeponą i w razie konieczności z narządami wewnętrznymi. Należy usunąć dysfunkcje innych obszarów ciała wpływające na kręgosłup. Z tego powodu osteopatia kręgosłupa rzadko ma charakter jedynie lokalny. Istotny jest również właściwy trening zwiększający wytrzymałość kręgosłupa i stabilizujący go, jako rodzaj uzupełnienia terapii. W przypadku dolegliwości narządowych ważne są zalecenia dotyczące żywienia i stylu życia. Istotna jest również integracja kręgosłupa z resztą ciała i oddziaływanie na układ nerwowy oraz emocje. W tym celu korzystna jest terapia czaszkowa oraz Ogólna Terapia Osteopatyczna (GOT). Z tego powodu osteopatia wyróżnia się skutecznością wśród innych metod terapeutycznych. Uwzględnia ona bowiem wszystkie strefy funkcjonowania pacjenta i niezwykle istotne relacje między nimi.