Miednica i staw biodrowy

Miednicy nie można rozpatrywać osobno od struktur całego organizmu, a w szczególności od tych, z którymi znajduje się ona w bezpośrednim w sąsiedztwie: kręgosłupa lędźwiowego i stawu biodrowego. Równie istotne są narządy wewnętrzne zlokalizowane w jej obszarze: odbytnica, pęcherz moczowy, macica i jajniki u kobiet oraz gruczoł krokowy u mężczyzn.

Staw krzyżowo – biodrowy zbudowany jest z kości krzyżowej i biodrowej. Ma bardzo niewielką ruchomość, ocenianą co najwyżej na kilka stopni. Tym niemniej jej zachowanie jest niezwykle istotne, bowiem staw ten porusza się w minimalnym zakresie podczas każdego kroku. Zapewnia on również istotną amortyzację. Kiedy jej brakuje, siły przenoszone są dalej i mogą kumulować się w różnych obszarach organizmu, docierając nawet do stawów skroniowo-żuchwowych. Dysfunkcje stawów krzyżowo-biodrowych mogą dawać lokalne dolegliwości, a także przenosić się na pośladek i tylną stronę nogi. Z tego względu ważna jest szczegółowa diagnostyka osteopatyczna problemu.
W fizjoterapii i osteopatii wyróżnia się dysfunkcje kości biodrowej względem kości krzyżowej oraz dysfunkcje kości krzyżowej względem biodrowej. Postępowanie lecznicze różni się w tych przypadkach. Po stwierdzeniu nieprawidłowości w obrębie stawu krzyżowo-biodrowego i usunięciu dysfunkcji z innych obszarów ciała wpływających na ten staw dokonuje się jego korekcji. Najczęściej w tym celu wykorzystuje się techniki manipulacji (HVLA) i energii mięśniowej (MET). Dobrze sprawdza się również Ogólna Terapia Osteopatyczna (GOT). Należy pamiętać o ścisłej zależności kości krzyżowej z czaszką. Z tego względu często wskazane jest wykonanie terapii czaszkowo-krzyżowej. Zadbanie o prawidłowy stan stawów krzyżowo-biodrowych jest niezwykle istotne dla właściwej mechaniki chodu oraz dla prawidłowego przebiegu ciąży i porodu.

Spojenie łonowe stanowi połączenie pomiędzy gałęziami kości łonowych. Ma postać dysku (nieco podobnego do dysków w kręgosłupie) i wzmocnione jest więzadłami. Mimo swojej niewielkiej ruchomości odgrywa niezwykle istotną rolę podczas chodzenia. Jest ono również ważne w trakcie ciąży i porodu. Kości łonowe są także miejscem przyczepu istotnych mięśni brzucha i kończyn dolnych. W niektórych przypadkach może dochodzić do dysfunkcji spojenia łonowego. Wówczas jedna gałąź kości łonowej ustawiona jest niżej niż druga. W takiej sytuacji podczas każdego kroku spojenie nie porusza się symetrycznie, co może prowadzić do występowania poważnych dolegliwości bólowych oraz zaburzenia mechaniki chodu. Do problemów spojenia łonowego często dochodzi w ciąży, kiedy tkanki stają się bardziej wiotkie i podatne na urazy. Terapia jest zazwyczaj prosta i sprowadza się do wykonania manipulacji lub wykorzystania techniki energii mięśniowej.

Kość guziczna (zwana kością ogonową) to zrośnięte, szczątkowe kręgi najniżej położonego odcinka kręgosłupa. Mają one połączenie stawowe z kością krzyżową, które jest bardzo istotne w czasie porodu. Wtedy również najczęściej dochodzi do dysfunkcji kości guzicznej. Cierpi wówczas głównie staw krzyżowo-guziczny, który ulega podwichnięciu. Sytuacja taka ma znaczące konsekwencje. Po pierwsze do kości guzicznej przyczepia się wiele mięśni dna miednicy. Jej nieprawidłowe ustawienie powoduje zaburzenie równowagi dna miednicy i dolegliwości bólowe nieograniczające się tylko do kości ogonowej. Po drugie tuż przed kością guziczną zlokalizowana jest istotna struktura układu nerwowego.
Dysfunkcje tej kości mogą powstawać również w wyniku upadku na pośladki. Kokcygodynia (bóle kości guzicznej) mogą nawet uniemożliwiać siedzenie i w znacznym stopniu ograniczają jakość życia.
Kość guziczna ma połączenie z oponą twardą, a przez nią z czaszką. Z tego powodu dysfunkcje tej kości mogą przyczyniać się nawet do występowania niewyjaśnionych bólów głowy. Najczęściej skuteczne jest leczenie zewnętrzne, aczkolwiek czasami (za zgodą i na życzenie pacjenta) konieczne jest przeprowadzenie terapii wewnętrznej. Należy również pamiętać, że zaburzenie może dotyczyć nie tylko połączenia krzyżowo-guzicznego, lecz również poszczególnych kręgów guzicznych. W takiej sytuacji wykonuje się techniki uwalniające napięcia wewnątrzkostne.

Staw biodrowy utworzony jest przez panewkę kości biodrowej i głowę kości udowej. Jest stawem o dużej ruchomości, narażonym na działanie znacznych sił kompresyjnych. Niektóre dolegliwości stawu biodrowego wywodzą się z wczesnego dzieciństwa, takie jak dysplazja biodra oraz choroba Perthesa, czyli jałowa martwica głowy kości udowej. Z tego względu o staw biodrowy należy zadbać bardzo wcześnie. Jest to również staw mający tendencję do zmian zwyrodnieniowych, które często prowadzą do jego destrukcji. Ortopedia zna w takiej sytuacji właściwie tylko jedno rozwiązanie: endoprotezę. Czasami rzeczywiście jest ono konieczne. Warto jednak starać się zapobiegać aż tak dużej ingerencji. W tym celu należy zadbać o odpowiednie ukrwienie stawu biodrowego zapewniające właściwe odżywienie powierzchniom stawowym. Z tego względu tak ważna jest tętnica głowy kości udowej. Niemniejsze znaczenie ma zrównoważenie obciążeń stawu biodrowego. Wszelkie asymetrie miednicy, kończyn dolnych i kręgosłupa powodują niesymetryczne zużywanie się obydwu stawów. Równie konieczne jest zbalansowanie układu mięśniowego oraz jego odpowiednie wzmacnianie. Rozsądna osteopatia i rehabilitacja stawu biodrowego może pomóc w utrzymaniu sprawności i zminimalizować lub nawet zlikwidować ból i poprawić zakres ruchu.